آخرین دیدار اعضا جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط‌زیست گیلان و اعضا جمعیت زنان مبارزه با آلودگی های محیط زیست در سال ۱۴۰۱ در روز پنج شنبه یازدهم اسفندماه در تالاب سلکه برگزار شد. این دیدار در محل آموزشی تالاب با حضور آقای آلن پطروسیان محقق و مروج حیات وحش و ورزش سبز و خانم مانیا شفاهی سردبیر مجله محیط زیستی صنوبر، شماری از اعضای جمعیت، و چندتن از زنان محلی بهمراه دهیار روستا برگزار شد. در آغاز این دیدار، خانم شیرین پارسی رییس هیئت مدیره جمعیت زنان مبارزه با آلودگی‌های محیط زیست گیلان به یاد آوری فعالیت های جمعیت در گذشته چون طرح سیپا پرداختند. سپس خانم تهمهینه شمشادی مدیر عامل جمعیت زنان و جوانان به اجرای طرح جایکا و همکاری اعضا جمعیت از ابتدا با این طرح اشاره داشتند. جایکا یا همان آژانس بین‌المللی همکاری ژاپن Japan International co-operation Agencyبه منظور حفظ تالاب انزلی و حفاظت از محیط زیست تالاب از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ فعالیت هایی در این زمینه داشته اند. بطوریکه مرکز آموزش سلکه که اولین مرکز آموزشی در ایران در حاشیه تالاب می باشد، بعنوان محلی برای آموزش های محیط زیستی طراحی و اجرا شده است. این مرکز توسط ژاپنی ها مجهز به دوربین دوچشمی، دوربین پرنده نگری، لپ تاب و دیگر ملزومات شد. در ادامه برنامه از مدیر عاملان جمعیت خانم قربان نژاد و شمشادی توسط خانم هاشمی قدردانی شد. پس از قدردانی از سایر اعضا، حاضرین با سکوت به اتفاق آقای پطروسیان وارد سایت پرنده نگری شدند‌ . پناهگاه حیات وحش سلکه با وسعت ۳۶۰ هکتار در شهرستان صومعه‌سرا و در جنوب تالاب بین‌الملی انزلی واقع شده و از مناطق مهم و زیستگاه انواع پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی است. که دارای اسکله و پناهگاه و برج مشاهده ی پرندگان می باشد. در نزدیکی تالاب در محلی که برای پرندگان. مزاحمتی نباشد آقای آلن پطروسیان با قراردادن دوربین به اعضا برخی از پرندگان نظیر خانواده ی بزرگ اردک ها، اردک سر سفید که متاسفانه تعدادشان بسیار کم شده است، اردک سرحنایی، سرسبز، اردک نوک پهن و باکلان ها را نشان دادند. پرندگان زمستان گذر عمدتا از سیبری و مناطق سرد آسیا و شمال اروپا به این منطقه مهاجرت می کنند. مرغابی ها، انواع قو، فلامینگو و درناها و اردک ها در این تالاب زیبا زمستان را می گذرانند.
متاسفانه آلودگی آب، شکار و زنده گیری از عواملی هستند که باعث تلفات و کم شدن این پرندگان در این منطقه می شود. وجود گیاه مهاجم و غیر بومی سنبل آبی بر روی پهنه ی آب که با گستردگی وسیع مانع ورود نور خورشید و اکسیژن به زیر آب می شود، باعث کاهش منابع تغذیه ای ماهیان و مرگ و میر آنها در زیر آب می گردد.
تراکم و پوشش سنبل آبی که مصرف آب زیادی دارد از عواملی است که پس از پوسیده شدن به حجم رسوبات تالابی افزوده و باعث کاهش سطح آب تالاب می شود.
نکات نگران کننده ای که در تالاب سلکه بعنوان اولین مرکز آموزشی در حاشیه تالاب و جایگاه پرنده نگری به چشم می خورد، عدم نگه داری و رعایت اصولی است که از اهداف اجرای پروژه حفاظتی جایکا در این منطقه بوده است. امکان بازدید عمومی در روزهای پنج شنبه و جمعه برای پرنده نگری و ارتقاء سطح آگاهی عمومی در جهت اهمیت تالاب ها و حفاظت از آن برداشته شده است. از مرکز آموزشی استفاده ی لازم برای برنامه های محیط زیستی نمی شود و بدنبال آن عدم ایجاد معیشت پایدار برای اهالی، موضوع شکار پرندگان همچنان ادامه دارد. عدم رسیدگی به فضاهای ایجاد شده مانند پل عبور و مرور گردشگران، ناامن بودن اسکله و پناهگاه مشاهده ی پرندگان و نبود سرویس بهداشتی درست امکان بازدید و جذب گردشگر را از بین برده است.
امید است جمعیت زنان بهمراه نهضت پرنده نگری تالاب انزلی بتوانند برای احیا و از سرگیری فعالیت های این مرکز اقدامات مثبت و پیشرونده ای داشته باشند.
منبع: مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی جایکا

دغدغه‌ی ما

(گزارش تور پرنده‌نگری تالاب انزلی)

برگزاری تور پرنده‌نگری تالاب انزلی در محل پل چوبی روستای آبکنار، فرصتی بود تا اعضای جمعیت زنان مبارزه با آلودگی های محیط زیست و جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست گیلان با همکاری نهضت پرنده‌نگری تالاب انزلی در کنار آشنایی با پرندگان تالاب و لذت بردن از مشاهده‌ و ثبت انواع گوناگون پرندگان، با مشکلات و مسائلی که زندگی پرندگان و تنوع زیستی تالاب را به خطر می اندازند، آشنا شده و تلاش کنند تا اقداماتی در جهت اصلاح و رشد منطقه برداشته شود. قطعا زیباترین و به یاد ماندنی ترین بخش این تور آشنایی با دنیای زیبای پرندگان و مشاهده آنها از پشت دوربین های دارای قابلیت بزرگنمایی و عکاسی از زیبایی های پرندگان و تالاب بود. روستای آبکنار ، موقعیت آن و وجود پل چوبی بعنوان مکان مناسبی برای عکاسی، برگزاری تور پرنده نگری و رهایی از فشارهای زندگی شهری، آشنایی بیشتر با این موقعیت جغرافیایی و اعضای نهضت پرنده نگری تالاب انزلی را می طلبد.

روستای آبکنار یک منطقه جلگه ای و جنگلی در کنار تالاب انزلی است و زیبایی و مجاورت آن با تالاب انزلی توجه گردشگران، علاقه‌مندان به پرنده نگری و عکاسی را به خود جلب نموده است. بنابراین این روستا و دیگر مناطق مجاور تالاب انزلی نسبت به شرایط مطلوبی که دارند ، به توجه و مراقبت بیشتری نیاز دارند تا از آسیب هایی که برای تالاب و حیات وحش آن ایجاد می شود، جلوگیری گردد.

تالاب انزلی به دلیل تعدد و کیفیت زیستگاه‌ها و خُرد زیستگاه‌های مرتبط با پرندگان و قرار داشتن آن در سه مسیر از پنج مسیر مهاجرت پرندگان در جهان که پذیرای انواع پرندگان تابستان گذران ، زمستان گذران، مهاجر عبوری و مقیم میباشد و البته دلایلی دیگر بین تالاب های دارای اهمیت جهانی قرار گرفته است و از معدود تالاب های ایران است که مراکز رسمی پرنده‌نگری متعدد با کاربری‌های متنوعی دارد. به طوریکه در این تالاب می شود پرندگان در معرض خطر انقراضی نظیر پلیکان خاکستری ، اردک سرحنایی ، اردک سر سفید, عقاب خالدار بزرگ را مشاهده کرد و از روی پل چوبی آبکنار نیز پرندگانی چون طاووسک، پلیکان سفید، اگرت، باکلان بزرگ و کوچک ، اکراس سیاه و صدها پرنده مختلف را با چشمان غیر مسلح و مسلح رویت نمود و به ثبت رساند.

از اینرو اهمیت و حساسیت این تالاب بینظیر، باعث شده است تا افرادی چون آلن پطروسیان “محقق و مروج حیات وحش و ورزش سبز” و مانیا شفاهی “مدیر مسئول فصلنامه محیط زیستی صنوبر” با راه اندازی نهضت پرنده نگری تالاب انزلی با چشم انداز “جایگزینی پرنده نگری با شکار” و با سه هدف “توسعه اکوتوریسم فرهنگی ، هنری، ورزشی منطقه” و “حفاظت غیر مستقیم از زیستگاه‌های تالاب” و “ایجاد معیشت پایدار از طریق ترویج پرنده نگری” با مشارکت و همکاری جامعه محلی در جهت حفظ ، ارتقای شرایط و انعکاس منابع غنی طبیعی این زیستگاه ارزشمند گام بردارند.

تالاب ها راه حل طبیعی و قدرتمندی برای جذب نسبی آلودگی محیطی، تقلیل فجایع طبیعی و جذب ۴۰٪ از ذرات کربن معلق جهان هستند بنابراین هریک از ما در مقابل این زیست بوم با ارزش مسئولیتی بزرگ به عهده داریم که با تصمیمات و سبک زندگی ما و چگونگی انجام مسئولیت اجتماعی گره خورده است. در این مسیر هریک از ما با تامل در انتخاب سبک زندگی، تلاش برای توسعه فردی و انتخاب های درست در زمان گردشگری و البته مطالبه گری می توانیم در جهت ارتقا محیط پیرامون خود، حفظ و نگهداری و پیگیری کاستی ها از طریق ارتباط گرفتن با افراد صاحب نفوذ تاثیر گذار و نوشتن مطلب و اطلاع رسانی دغدغه‌ی اجتماعی خود را به دیگر اعضای جامعه نیز انتقال دهیم. و البته با توجه به اشاره‌ی آقای پطروسیان میتوان با ثبت مشاهدات روزمره پرندگان در سامانه های داخلی و خارجی پرنده نگری ، توجه ملی و جهانی را به تالاب مهم انزلی و جایگاه مهم پرندگان این منطقه معطوف کرد. این تلاش ها کمک می کند تا هدف نهضت پرنده نگری تالاب انزلی نیز تامین گردد و از این منظر در جهت حفظ ارزش های زیست محیطی تکثیر شویم.

در پایان گزارش به مواردی که بخش ناخوشایند این بازدید بودند نیز اشاره میگردد تا در جهت اصلاح آنها به گفتگو بپردازیم.
۱- پوشش وسیع و خطرناک سنبل آبی بعنوان یک گیاه مهاجم که ضمن موجود بودن ماشین آلات جمع آوری مربوطه در شهرستان های ذینفع ، به جمع آوری این گیاه غیر بومی پرداخته نمی شود.
۲- فرسودگی، عدم نگهداری و ترمیم پل چوبی که با فقدان بخش قابل توجهی از حفاظ پل نه تنها وجه ناشایستی از این منطقه به چشم گردشگران می‌رسد ، بلکه بطور مستمر افراد مختلف بر روی آن دچار صانحه میگردند که با نزدیک شدن به ایام نوروز و انبوه گردشگران بسیار خطرناک میباشد.
۳- ازدیاد و پراکندگی انواع زباله و بطری های پلاستیکی در آب ، حاشیه تالاب و پل چوبی آبکنار.
به امید روزی که برپایی هر تور موجب بهبود و شادابی محیط زیست گردد نه تخریب و گذاشتن انبوهی از زباله.
لازم است تا از آقای آلن پطروسیان و خانم مانیا شفاهی که ما را در این بازدید همراهی کردند و آقای پطروسیان با صبر و آموزش های مفید ، به زیبایی ارزش این بازدید را دو چندان کردند تشکر ویژه ای داشته باشیم.

منبع مطالب: گزارش نهضت پرنده نگری تالاب انزلی (منتشر یافته در شماره پانزدهم فصلنامه طبیعت و محیط زیست صنوبر)

۲۸ بهمن ۱۴۰۱
۱۷ فوریه ۲۰۲۳

مدیرکل منابع طبیعی استان گیلان در پنجمین روز آتش‌سوزی جنگل‌های هیرکانی از نابودی ۴۰ هکتار جنگل خبر داده است.
میرحامد اختری روز شنبه ۵ آذر و بعد از گذشت ۵ روز از آتش‌سوزی، از آغاز پرواز بالگردها برای کمک به اطفای هوایی خبر داده و گفته است حریق چندین بار خاموش شده بود اما دوباره شعله‌ور شد.
وی اظهار داشت که لاشبرگ‌ها دچار حریق شده و درختان آسیب زیادی ندیده‌اند، اما تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی حاکی از آتش‌سوزی گسترده و تلاش مردم محلی و محیط‌بانان با ابزارهای ابتدایی مانند بیل برای اطفای حریق است.
جنگل‌های هیرکانی ایران، با قدمت ۴۰ میلیون سال، از با ارزش‌ترین جنگل‌های دنیاست که تیرماه ۱۳۹۸ به‌ عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
به‌گفته مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی محیط زیست و منابع طبیعی ایران، سالانه حداقل ۲۵ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی از بین می‌رود.
او همچنین از کاهش ۵۰ درصدی حجم جنگل‌های هیرکانی شمال ایران طی ۴۰ سال گذشته خبر داد و افزود: «از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مساحت جنگل‌های شمال کشور اکنون تنها یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن باقی مانده که ۹۰ درصد آن نیز از حالت پایدار خارج شده است.»